QSPM là gì? Các bước thực hiện QSPM đơn giản nhất 2024

QSPM (Quantitative Strategic Planning Matrix - Quy hoạch chiến lược các biện pháp định lượng) là một kỹ thuật được sử dụng để đánh giá và lựa chọn các chiến lược thay thế trong quá trình hoạch định chiến lược. Đây là một phương pháp có tính hệ thống, khách quan và định lượng, giúp các doanh nghiệp xác định và chọn lựa chiến lược phù hợp nhất dựa trên các yếu tố then chốt như điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức (SWOT) cũng như các yếu tố bên ngoài liên quan. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn khái niệm QSPM.

Khái niệm QSPM

Định nghĩa

QSPM là một kỹ thuật định lượng được sử dụng để đánh giá các lựa chọn chiến lược dựa trên các yếu tố quan trọng liên quan đến sự thành công của chiến lược đó. Nó cho phép các nhà quản lý đánh giá và xếp hạng các chiến lược thay thế một cách khách quan và có cơ sở.

Các thành phần chính

Mô hình QSPM bao gồm các thành phần chính sau:

• Các yếu tố then chốt: Đây là các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự thành công của chiến lược, bao gồm các điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và đe dọa.

• Trọng số: Mỗi yếu tố then chốt sẽ được gán một trọng số tương ứng với tầm quan trọng của nó.

• Điểm đánh giá: Mỗi chiến lược thay thế sẽ được đánh giá trên từng yếu tố then chốt bằng cách gán một điểm đánh giá.

• Tổng điểm: Tổng điểm của mỗi chiến lược thay thế được tính bằng tổng của tích số giữa trọng số và điểm đánh giá tương ứng với mỗi yếu tố then chốt.

Mục đích của QSPM

Đánh giá và lựa chọn chiến lược

Mục đích chính của QSPM là cung cấp một phương pháp khách quan và định lượng để đánh giá và lựa chọn chiến lược phù hợp nhất cho doanh nghiệp dựa trên các yếu tố then chốt liên quan đến sự thành công của chiến lược đó.

Hỗ trợ ra quyết định

QSPM giúp các nhà quản lý có một cơ sở vững chắc để ra quyết định về chiến lược cần thực hiện bằng cách so sánh và xếp hạng các chiến lược thay thế.

Tăng tính minh bạch và trách nhiệm giải trình

Việc sử dụng QSPM làm tăng tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quá trình ra quyết định chiến lược, giúp các bên liên quan hiểu rõ cơ sở và lý do lựa chọn chiến lược cụ thể.

Mục đích của QSPM

Ứng dụng của QSPM

Trong lĩnh vực doanh nghiệp

QSPM được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực doanh nghiệp để đánh giá và lựa chọn chiến lược cạnh tranh, mở rộng thị trường, phát triển sản phẩm, hay tái cấu trúc doanh nghiệp. Các doanh nghiệp sử dụng QSPM để có cái nhìn tổng thể và khoa học về các chiến lược tiềm năng.

Trong lĩnh vực giáo dục

QSPM cũng được áp dụng trong lĩnh vực giáo dục để đánh giá và lựa chọn các chiến lược phát triển trường học, chương trình đào tạo, hay các dự án nghiên cứu. Việc sử dụng QSPM giúp các nhà quản lý giáo dục có cơ sở khoa học để ra quyết định.

Trong lĩnh vực công nghệ

Trong lĩnh vực công nghệ, QSPM được sử dụng để đánh giá và so sánh các chiến lược phát triển sản phẩm, mở rộng thị trường, hay đầu tư vào nghiên cứu và phát triển công nghệ mới. QSPM giúp các doanh nghiệp công nghệ có cái nhìn toàn diện về các chiến lược tiềm năng.

Các ứng dụng của QSPM 

Các bước thực hiện QSPM

Để thực hiện một Quantitative Strategic Planning Matrix (QSPM), các bước sau đây sẽ hướng dẫn bạn từng bước cụ thể:

Bước 1: Xác định các yếu tố chiến lược (Các yếu tố bên trong và bên ngoài)

Liệt kê các yếu tố chiến lược bao gồm cả những điểm mạnh, điểm yếu (nội bộ), cơ hội và thách thức (bên ngoài) của doanh nghiệp. Các yếu tố này thường được xác định trong quá trình phân tích SWOT.

Ví dụ:

• Yếu tố bên trong:
  • Sức mạnh thương hiệu
  • Khả năng tài chính
  • Chất lượng sản phẩm
• Yếu tố bên ngoài:
  • Tăng trưởng kinh tế của thị trường mục tiêu
  • Cạnh tranh trong ngành
  • Chi phí vận hành

Bước 2: Gán trọng số cho các yếu tố chiến lược

Gán một trọng số từ 0.0 đến 1.0 cho mỗi yếu tố dựa trên mức độ quan trọng của chúng đối với doanh nghiệp. Tổng trọng số của tất cả các yếu tố phải bằng 1.0.

Ví dụ:

Bước 3: Xác định các chiến lược thay thế

Liệt kê các chiến lược mà doanh nghiệp đang cân nhắc. Mỗi chiến lược phải khả thi và phù hợp với bối cảnh kinh doanh hiện tại của doanh nghiệp.

Ví dụ:

• Mở rộng thị trường nội địa
• Mở rộng thị trường quốc tế

Bước 4: Gán điểm hấp dẫn (AS) cho mỗi yếu tố chiến lược đối với từng chiến lược thay thế

Gán một điểm hấp dẫn từ 1 đến 4 cho mỗi yếu tố chiến lược, trong đó:

• 1 = Không hấp dẫn
• 2 = Hấp dẫn ít
• 3 = Hấp dẫn
• 4 = Rất hấp dẫn

Ví dụ:

Bước 5: Tính điểm tổng hợp (TAS) cho mỗi chiến lược

Điểm tổng hợp được tính bằng cách nhân trọng số của mỗi yếu tố với điểm hấp dẫn tương ứng của từng chiến lược, sau đó cộng lại.

Công thức: TAS=∑(Trọng soˆˊ×AS)\text{TAS} = \sum (\text{Trọng số} \times \text{AS})TAS=∑(Trọng soˆˊ×AS)

Ví dụ:

Bước 6: Phân tích kết quả và đưa ra quyết định

So sánh các điểm tổng hợp của từng chiến lược. Chiến lược có điểm tổng hợp cao nhất là chiến lược hấp dẫn nhất và nên được xem xét để triển khai. Nếu điểm tổng hợp gần nhau, cần xem xét thêm các yếu tố khác như khả năng thực hiện, rủi ro và nguồn lực.

Tài liệu tham khảo

1. David, F. R., & Bughman, C. E. (1976). "Strategic Management". New York: Macmillan.
2. Wheelen, T. L., & Hunger, J. D. (2017). "Strategic Management and Business Policy". Pearson.
3. Grant, R. M. (2019). "Contemporary Strategy Analysis". Wiley.

Kết luận

Qua bài viết này, chúng ta đã hiểu rõ hơn về khái niệm, mô hình, mục đích, ưu nhược điểm, ứng dụng, cách thực hiện và ví dụ về QSPM đây là một công cụ quan trọng trong quá trình đánh giá và lựa chọn chiến lược, giúp doanh nghiệp có cái nhìn toàn diện và khoa học để ra quyết định chiến lược phù hợp. Việc áp dụng QSPM đòi hỏi sự chuyên môn và kỹ năng, nhưng mang lại hiệu quả cao trong quá trình hoạch định chiến lược của doanh nghiệp.

QSPM công cụ quan trọng trong quá trình đánh giá và lựa chọn chiến lược